Zekâ Geriliği (Mental Retardasyon) Nedir?
Kocaeli/İzmit Enkom Clinic Dil, Konuşma ve Gelişim Merkezi olarak kurumumuzdaki özel eğitim uzmanlarımız tarafından mental retardasyonu olan bireylerin ihtiyacına uygun olarak bilgilendirme ve terapiler yapılmaktadır. Ebeveynler sıklıkla , ‘ Çocuğumun zeka geriliği var nasıl bir eğitim almalıyım? ‘ , ‘ Çocuğumun zeka geriliği var. ‘ , ‘ Çocuğumun zeka geriliği mi var ? ‘ soru ve şikayetleri ile kurumumuza başvurmaktadır. Bu makalemizde zeka geriliği (Mental Retardasyon) ile alakalı bilgiler bulunmaktadır.
Mental Retardasyon ya da bir diğer ismi ile zeka geriliği, kişinin zeka bakımından yaşı itibariyle olması gereken seviyenin altında olması durumlarında ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Büyük oranda çocuklarda gözlemlenen Mental Retardasyon, çocukların sıradan eğitim modelleri ile öğrenim görmelerini engellemektedir. Bu tarz durumlarda özel öğretim kurumları veya özel öğretim öğretmenlerinden yardım alınması gerekmektedir.
Zeka geriliğinin sebep olduğu durumları çocukların; problem çözme, muhakeme yapma, dikkat dağınıklığı, hafızada tutma güçlüğü ve akıl yürütme gibi temel becerileri kullanma konusunda engel teşkil eder. Dolayısıyla Mental Retardasyon çocukların topluluk içerisinde kendilerini var etmeleri ve hak ettikleri ölçüde eğitim almaları konusunda olumsuzluklar içerir.
Mental Retardasyon Neden Olur?
Mental Retardasyon oluşumu konusunda pek çok farklı sebep ve etkinin olduğu belirtilmelidir. Buna bağlı olarak yoğunluk içeren sebepleri temel olarak;
- Doğum öncesinde gerçekleşen etkiler sebebiyle
- Doğum esnasında yaşananlar nedeniyle
- Doğumdan sonra gerçekleşenler nedenler
Olmak üzere 3 başlığa ayırmak mümkündür.
Doğum Öncesi Etkenler
Doğum öncesi etkenler arasında en belirgin şekilde ön plana çıkan durum kalıtım ve genetik faktörlerdir. Bu kapsamda özellikle ailede Mental Retardasyon sorunu yaşayan başkalarının bulunması belirleyici bir rol oynamaktadır. Bununla birlikte kromozom temelli bozuklukların da doğum öncesi etkenler arasında yer aldığı belirtilmelidir.
Doğum Sırasında Oluşan Etkenler
Doğum esnasında yaşanabilecek tüm sorunlar anlık olarak gerçekleşebilecek olası durumlardan kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla erken doğum yapmak, doğumda kilonun yetersiz olması, doğum esnasında bulaşan enfeksiyonlar ve enfeksiyon hastalıkları gibi etkenler doğum esnasında Mental Retardasyon sorununa yol açabilir.
Doğum Sonrasında Oluşan Etkenler
Yetersiz beslenme ve uyaran eksikliği bu noktada zeka geriliğine sebep olan en temel doğum sonrası etkenler arasında yer almaktadır.
Mental Retardasyon Türleri
Mental Retardasyon türleri de tıpkı hastalığa sebep olan durumlar gibi yoğun oranda farklılıklar içerir. Pek çok farklı sınıfa ve tipe ayrılıyor olsa da Mental Retardasyon türleri genel başlıklar altında şu şekilde kategorize edilebilir:
- Şiddeti Belirlenmemiş Zeka Gerilikleri
- İleri Derecede Ağır Zeka Geriliği
- Ağır Zeka Geriliği
- Orta Derecede Zeka geriliği
- Hafif Zeka Geriliği
Mental Retardasyon türleri genel hatlarıyla bu şekilde olduğu gibi bu ana başlıklar da kendi içerisinde pek çok özel sınıflara ayrılmaktadır. Dolayısıyla zeka geriliğinin tanısın ve teşhisinin koyulabilmesi adına belirleyici olduğu belirtilmelidir.
Mental Retardasyon Belirtileri Nelerdir?
Mental Retardasyon belirtileri geniş bir skalaya sahiptir. Anlaşılacağı üzere zeka geriliğinin pek çok farklı şekilde kategorize edilebilmesi bu hastalığın belirtilerini inceleme ve sınırlandırma konusunda bazı zorlukların yaşanabilmesine sebep olmaktadır.
Bu duruma karşın Mental retardasyon belirtileri genel olarak şu şekilde oraya çıkmaktadır:
- Doğum öncesinden kaynaklanan etkenler kapsamında ise yüz hatlarında farklılıkların gözlemlenmesi mümkündür.
- Çocukların akranlarına göre daha geç adapte olması ya da sosyal uyumsuzluk sorunlarının ortaya çıkması
- Gündelik yaşantının temel becerilerini gerçekleştirebilme konusunda yaşanan zorluklar
- Konuşma, okuma ve yazmanın yaşıtlara göre daha geç öğrenilmesi
- Yaşıtlarına oranla hafızada tutma güçlüklerinin gözlemlenmesi
- Hafif düzey türünde olan zeka geriliklerinde öğrenme güçlüklerinin oluşması
Gibi durumların yanı sıra pek çok farklı belirti de Mental Retardasyon belirtileri arasında yer almaktadır.
Mental Retardasyon Tedavisi
Mental Retardasyon tedavisi için geliştirilmiş özel bir yöntem bulunmamaktadır. Dolayısıyla hastalığın tedavi edilmesinden çok getirmiş olduğu olumsuzlukların en aza indirilerek bu olumsuzlukların giderilmesine yönelik tedavi süreçleri işlemektedir. Özel öğretim ihtiyacı duyan çocukların, özel öğretim teknikleri ile en etkili şekilde eğitim almaları ve sosyal yaşantıya kazandırılabilmeleri adına uzmanlar nezdinde terapi uygulamaları aracılığıyla gelişebilmeleri önemli bir katkı sağlamaktadır.